Hamilelik, kadın çalışanlar için hem fiziksel hem de hukuki olarak korunması gereken özel bir dönemdir. Bu süreçte anne adayının sağlığı kadar iş güvencesi de büyük önem taşır. Ancak ne yazık ki bazı işverenler, hamilelik raporu sırasında çalışanı işten çıkarma yoluna gidebilmektedir. Bu durum hem İş Kanunu hem de Anayasa ile güvence altına alınan hakların ihlali anlamına gelir. Bu yazımızda, 2025 yılı itibarıyla hamilelikte raporluyken işten çıkarılma konusu tüm yönleriyle ele alınmakta ve çalışan hakları detaylı bir şekilde açıklanmaktadır.
Hamilelikte Raporluyken İşten Çıkarılma Yasal mı?
Hamilelik döneminde alınan rapor süresince işten çıkarılmak, yasa dışı ve geçersiz bir işlem olarak değerlendirilir. İş Kanunu’na göre, kadın çalışanların hamilelik döneminde ve doğum sonrası süreçte kullandıkları yasal rapor süresince işten çıkarılmaları kesin olarak yasaklanmıştır. Bu süreçte çalışanların iş akdinin feshi, ancak çok istisnai durumlarda ve haklı bir sebep varsa geçerli kabul edilebilir. Örneğin işçinin hırsızlık yapması, işyerinde şiddet uygulaması gibi ağır fiiller dışında, hamilelik raporuna bağlı devamsızlık asla işten çıkarma gerekçesi olamaz. Ayrıca Anayasa’nın 10. ve 50. maddeleri de hamilelik nedeniyle ayrımcılık yapılamayacağını açıkça belirtmektedir.
Hamilelik Raporu Nedir ve Süresi Ne Kadardır?
Kadın çalışanların doğum öncesi ve sonrası kullanmak zorunda olduğu hamilelik raporları, devlet tarafından güvence altına alınmıştır. Hamile çalışanlar için doğumdan önce 8 hafta, doğumdan sonra ise 8 hafta olmak üzere toplam 16 haftalık ücretli izin hakkı tanınmıştır. Bu raporlar işverenin onayı olmaksızın resmi olarak düzenlenir ve çalışan bu sürede çalışmaz. Ayrıca çoğul gebeliklerde doğum öncesi rapor süresi 10 haftaya çıkar. Kadın çalışan isterse doğum öncesi kullanmadığı izin hakkını doğum sonrasına ekleyebilir. Bu süreçte çalışan maaşını SGK’dan alır ve işverenin bu sürede iş akdini feshetme hakkı yoktur.
İşveren Hamilelik Nedeniyle İşten Çıkarırsa Ne Olur?
Hamilelik nedeniyle yapılan işten çıkarmalar, ciddi hukuki yaptırımlara tabidir ve çalışan çeşitli tazminatlar talep edebilir. İşverenin hamilelik döneminde veya hamilelik raporu süresinde işten çıkarma yoluna gitmesi, hem işe iade davası açılmasına hem de kıdem ve ihbar tazminatının yanında kötü niyet tazminatı talep edilmesine neden olabilir. İş Mahkemeleri bu tarz durumlarda genellikle çalışan lehine karar vermektedir. Ayrıca işverenin ayrımcılık yasağını ihlal etmesi nedeniyle manevi tazminat talepleri de gündeme gelebilir.
Hamilelikte İşten Çıkarılma Davasında Süreç Nasıl İşler?
Raporluyken işten çıkarılan çalışanlar için dava süreci belirli aşamalar içerir ve yasal süreler içinde hareket edilmelidir. İşten çıkarılan kadın çalışan, öncelikle noter aracılığıyla işe iade talebini içeren bir ihtarname göndermelidir. Ardından işe dönüş olmaması halinde iş mahkemesine 30 gün içinde başvurması gerekir. Dava sonucunda çalışanın haklı bulunması durumunda işe iade kararı çıkar ve işveren bu karara uymadığı takdirde 4 ile 8 ay arası maaş tazminatı ödemek zorunda kalır. Aynı zamanda mahkeme süreçleri esnasında çalışanın tüm belgeleri eksiksiz sunması, tanık ifadeleriyle desteklemesi önem taşır.
Hamilelik Sürecinde İşten Çıkmamak İçin Nelere Dikkat Edilmeli?
Kadın çalışanların haklarını bilmesi ve belgeleriyle süreci takip etmesi, işten çıkarılma riskini en aza indirir. Çalışanların özellikle hamilelik raporlarını resmi sağlık kuruluşlarından almaları, rapor süresince düzenli olarak doktor kontrollerine gitmeleri ve işverene raporun aslına uygun bir kopyasını sunmaları gereklidir. İşverenle yazışmaların belgeli olması, gerekirse mail ya da noter kanalıyla yapılması ve çalışma süresince olumsuz davranışlardan kaçınılması, iş güvencesi açısından koruyucu olacaktır.
Sıkça Sorulan Sorular
Hamilelik döneminde işten çıkarılma konusunda çalışanların aklında pek çok hukuki ve pratik soru oluşmaktadır. Aşağıda en çok merak edilen sorulara detaylı ve açıklayıcı cevaplar verdik.
Raporluyken işten çıkarıldım, dava açabilir miyim?
Evet, rapor süresinde işten çıkarılmak yasa dışıdır ve İş Kanunu’na aykırıdır. Bu nedenle dava açabilir, işe iade, kıdem, ihbar ve kötü niyet tazminatı talep edebilirsiniz.
Hamilelikte alınan rapor ücretli midir?
Evet, doğum öncesi ve sonrası toplam 16 haftalık rapor süresi SGK tarafından ödenir ve bu süreçte çalışan ücret kaybı yaşamaz.
İşveren beni rapor süresi bitince işten çıkarabilir mi?
Rapor süresi bittikten sonra geçerli bir sebep sunulmadıkça işten çıkarma yine geçersiz sayılabilir. Hamilelik sonrası ayrımcılığa uğrarsanız dava açma hakkınız doğar.
Doğum iznindeyken istifa edersem haklarımı kaybeder miyim?
İstifa eden çalışan kıdem tazminatı hakkını kaybeder. Ancak doğum sonrası işyerinde uygun ortam sağlanmadığı için ayrılırsanız haklı fesih durumu oluşabilir.
İşe iade davası ne kadar sürer?
İşe iade davaları genellikle 2 ila 6 ay arasında sonuçlanır. Ancak işveren temyize giderse süreç uzayabilir.
SGK’dan doğum parası almak için ne yapmak gerekir?
SGK’ya doğum raporunun sunulması ve işyerinde son 1 yıl içinde en az 90 gün prim yatırılmış olması yeterlidir. Doğum parası otomatik olarak hesaplara yatırılır.
